Dwór Błotnickich
Od momentu zakupu ziemi dzikowieckiej przez Józefa Błotnickiego, zespół dworsko-parkowy znajdował się w posiadaniu rodu Błotnickich, aż do 1940 roku. Po klęsce wrześniowej w 1939 roku w Domu Ludowym w Dzikowcu stacjonowało wojsko niemieckie, a we dworze rozmieszone były biura. Niemcy spalili wówczas całą bibliotekę dworską i jedynie kilka książek ze zbioru Błotnickich zachowało się u niektórych mieszkańców Dzikowca. W czasie okupacji z własności Błotnickich utworzony został majątek ,,Liegenscharft”, na zarządcę którego Niemcy chcieli mianować Juliana Błotnickiego. Nie zgodził się on jednak na przyjęcie tej funkcji i musiał uciekać z Dzikowca. Przez długi czas ukrywał się w okolicach Dzikowca, po czym wyjechał do Krakowa, gdzie zamieszkał. Zarządcą niemieckiego majątku został niejaki Badyna, a później Manz. W 1944 roku w parku stacjonowało wojsko rosyjskie, a we dworze był polowy szpital wojskowy.
Dzieje zespołu dworsko-parkowego w Dzikowcu sięgają XVIII wieku. Pierwszy zachowany dokument z 1744 roku przekazuje, że w tym czasie istniał kwaterowy ogród użytkowy w miejscu późniejszego i obecnego sadu, znajdującego się w pobliżu spichlerza. Najstarszym zachowanym obiektem architektonicznym założenia jest spichlerz pochodzący z 1787 roku, wybudowany jako składnica Dóbr Królewskich Ekonomii Sandomierskiej. O dacie budowy spichlerza informuje napis wyryty na jednym ze słupów pierwszej kondygnacji, jak również metryka Józefińska z 1787 roku.
Kolejny etap kształtowania się założenia dworsko-parkowego w Dzikowcu stanowi rok 1833, kiedy to Józef Błotnicki nabył majątek dzikowiecki podczas licytacji od rządu austriackiego. W tym właśnie roku, w miejscu na północny zachód od spichlerza i ogrodu, zbudowany został dworek klasycystyczny dla rodziny Błotnickich wraz z otaczającymi go budynkami dworskimi, takimi jak: oficyna dworska, budynek folwarczny, czworaki dworskie, oranżeria, lodownia, garbarnia skór i stajnie. Założony został również przydworski park w stylu krajobrazowym z centralną osią kompozycyjną, którą stanowi aleja lipowa biegnąca wzdłuż południowej elewacji dworu w kierunku wschodnim. Aleja ta wysadzana była rabatami różanymi i konwaliowymi.
Pod koniec XIX wieku, a dokładnie w 1889 roku, powierzchnia parku została powiększona. Trzeci właściciel Dzikowca, Jan Pasek Błotnicki, od strony zachodniej parku założył staw i obsadził go aleją żywotnikowi. Pomiędzy dworem a stawem powstała wewnętrzna droga, biegnąca prostopadle do alei głównej parku, która do tego czasu była drogą publiczną. Jan Błotnicki chcąc zamknąć całą swą posiadłość, wybudował ulicę dla użytku mieszkańców wsi za stawem, a drogę pomiędzy stawem i dworem zamknął dla powszechnego użytku.
Specjalne pomieszczenie , w którym dzięki róznym sprytnym zabiegom udawało się utrzymać bliską zera temoeraturę nawet w największe upały.Służyła do przechowywania łatwo psującej się żywności oraz chłodzenia napojów.
Reforma rolna z dnia 2 września 1944 roku formalnie nie obejmowała majątku Błotnickich, gdyż liczył on poniżej 50 hektarów . Jednakże parcelacja ziemi dworskiej została przeprowadzona dzięki usilnym staraniom działaczy PPR i SL. Majątek Błotnickich rozparcelowany został pomiędzy dawnych pracowników folwarcznych, wysiedleńców z sąsiednich miejscowości i bezrolnych chłopów. Zespół dworsko-parkowy przeszedł na własność Państwowego Funduszu Ziemi. We dworze ulokowano sale lekcyjne Publicznej Średniej Szkoły Rolniczej i Szkoły podstawowej oraz mieszkania prywatne. Publiczna Średnia Szkoła Rolnicza w Dzikowcu mieściła się we Dworku w latach 1948-1950. W 1950 roku przeniesiona została do Weryni. W zespole dworsko-parkowym zorganizowany został Państwowy Ośrodek Maszynowy (w dworze znajdowały się biura), później przeniesiony do Kolbuszowej. Za jego czasów uległ poważnemu zniszczeniu park, a szczególnie drzewostan.
Od 1966 do 1979 przeprowadzono generalny remont dworku. W tym czasie powstał projekt adaptacji dworku na dom dziecka i plan zagospodarowania parku na potrzeby domu dziecka.
W dniu 1 września 1973 roku Kuratorium Oświaty i Wychowania w Rzeszowie powołało samodzielną placówkę wychowawczo-opiekuńczą Państwowy Dom Dziecka w Dzikowcu. W 1982 roku Dom Dziecka został zlikwidowany, a jego miejsce zajęło Państwowe Przedszkole w Starym Dzikowcu, które funkcjonowało do 2010 roku. W 2019 roku Dwór Błotnickich został gruntownie wyremontowany i stał się siedzibą Samorządowego Centrum Kultury w Dzikowcu.
Na terenie parku zachowały się elementy małej architektury:
– murowana kapliczka z rzeźbą św. Jana Nepomucena z 1. połowy XIX wieku, znajdująca się obok stawu po jego północno-wschodniej stronie;
– kamienny taras widokowy z końca XIX wieku usytuowany przy zachodnim brzegu stawu na osi dworu;
– ceglane filary neogotyckiej bramy z przełomu XIX i XX wieku przy głównej alei parkowej.
Park z dworem wpisany został do rejestru zabytków województwa rzeszowskiego 10 X 1974 roku pod numerem A-782.
Dwór
Dwór usytuowany jest na niewielkim wzniesieniu. Jest budowlą zbudowaną na planie prostokąta, parterową, częściowo podpiwniczoną w jego północno-wschodniej części, murowaną z cegły i otynkowaną. Od frontu, czyli od zachodu ryzalit prostokątny, a w elewacjach bocznych portyki kolumnowe. Elewacje dłuższe są dziewięcioosiowe, krótsze zaś trzyosiowe. Na osi każdej elewacji znajdują się wejścia. Więźba dachowa stolcowa, dach siodłowy, czterospadowy, podbity blachą z osobnymi daszkami siodłowymi na trójkątnych szczytach po bokach elewacji frontowej. Nad ryzalitem znajduje się osobny pięciospadowy daszek. Dwór posiada w dachu cztery kominy ceglane z gzymsem i fryzem arkadowym.
Spichlerz
Spichlerz usytuowany jest na wzniesieniu obok sadu podworskiego, frontem zwrócony na południowy zachód. Jest budowlą wzniesioną na planie prostokąta, trójkondygnacyjną, murowaną i otynkowaną. Wejście znajduje się w elewacji zachodniej. Budynek posiada dach dwuspadowy, naczółkowy i półszczytowy. Posadowiony jest na pseudocokole.
Spichlerz w 2. połowie XVIII wieku służył jako składnica Dóbr Królewskich Ekonomii Sandomierskiej, obecnie pełni funkcję magazynu Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Remont budynku przeprowadzony był w 1943 roku. Zmieniono wtedy pokrycie dachu z gontu na blachę. Obecny stan spichlerza jest dobry.
Budynek folwarczny i browar
Budynek folwarczny usytuowany jest równolegle do drogi wjazdowej do parku, od strony południowej. Jest budowlą zbudowaną na rzucie wydłużonego prostokąta, jednokondygnacyjną, murowaną z cegły i otynkowaną. Dach dwuspadowy, siodłowy pokryty jest dachówką i blachą.
Budynek folwarczny do 1939 roku pełnił funkcję stajni, mieszkań masztalerzy i browaru.
Oranżeria
Budynek dawnej oranżerii usytuowany jest przy alei głównej, niedaleko od dworu, po jego południowej stronie. Jest budowlą zbudowaną na planie prostokąta, parterową, murowaną z cegły i otynkowaną. Posiada dach dwuspadowy kryty dachówką z jednym kominem usytuowanym w lewym krańcu północnej połaci dachu.
Mała architektura
Kapliczka z rzeźbą św. Jana Nepomucena
Nad brzegiem stawu, po jego północno-wschodniej stronie, na sztucznie usypanym, wzniesieniu znajduje się murowana, ażurowa kapliczka na planie sześcioboku regularnego. Na wysokim sześciobocznym cokole znajduje się sześć masywnych toskańskich kolumn. Wewnątrz kapliczki pomiędzy kolumnami, na okrągłym cokole znajduje się podest w formie sześcioramiennej leżącej gwiazdy, na którym stoi drewniana polichromowana rzeźba św. Jana Nepomucena. Rzeźba zrobiona jest z drewna lipowego, polichromowana w technice olejnej, pierwotnie prawdopodobnie w technice temperowej.
Taras widokowy
Taras widokowy znajduje się przy zachodnim brzegu stawu, naprzeciw dworu. Tworzy go półkolista szkarpa kamienna, zwieńczona ażurową balustradą. Półkole balustrady zakończone jest z obu stron filarami na planie zbliżonym do kwadratu. Filary profilowane u góry, nakryte płytą. Balustrada na cokole, zamknięta wypukłym parapetem.
Filary neogotyckiej bramy
Brama w postaci dwóch neogotyckich filarów usytuowana jest u wylotu głównej alei parkowej, na południowy wschód od dworu. Słupy na planie ośmioboków, na profilowanych cokołach, ceglane, ujęte u dołu w odwrócony fryz arkadowy, ostrołukowy. Głowice filarów blankowane spoczywają na takim samym fryzie. Na każdej z wieżyczek pozostały kute haki trzech zawiasów. Na zewnętrznej stronie słupów znajdują się otwory po ogrodzeniu.
Lodownia dworska
Park
Początki parku dworskiego w Dzikowcu sięgają czasu nieco wcześniejszego niż powstanie samego dworu. Zachowane elementy kompozycji nie są wynikiem jednorazowego działania planistycznego, park tworzył się w szerokich granicach wiekowych. Powstał w drugimP ćwierćwieczu XIX wieku na bazie XVIII-wiecznego założenia i rozwijał się do II wojny światowej. W roku 1833 majątek nabyty został przez rodzinę Błotnickich. Od tego czasu rozpoczyna się rozwój właściwej kompozycji parkowej z aleją główną na osi wschód-zachód, nasadzenia platanów, jesionów, klonów, dębów, lip, wiązów, grabów itp. Do II wojny światowej park rozwijał się kompozycyjnie, następowały nasadzenia alejowe, wzbogacenie gatunkowe, wprowadzenie rzadkich gatunków drzew i egzotyków oraz małej architektury. Park dzikowiecki wykazuje cechy stylów ogrodowych składających się na park swobodny: „arkadyjskiego” (sentymentalnego) charakterystycnego dla przełomu XVIII i XIX wieku, „romantycznego” typowego dla 1. poł. XIX wiekui „krajobrazowego” właściwego dla około połowy XIX wieku. Po II wojnie światowej teren założenia dworsko-parkowego został zmniejszony w południowej części ogrodów użytkowych. W latach 40. i 50. XX wieku, w okresie stacjonowania wojska i użytkowania
obiektu przez Gminny Ośrodek Maszynowy, park przeżył drastyczne zniszczenia. Wiele drzew zostało uszkodzonych, a następnie wyciętych, szczególnie w najbliższym otoczeniu dworu.
Pomniki przyrody żywej
Park dzikowiecki należy do parków podworskich, które zostały objęte ochroną ze względu na wartość krajobrazową i przyrodniczą.
W wojewódzkim rejestrze pomników przyrody na terenie gminy Stary Dzikowiec figurują cztery obiekty objęte ochroną, z czego dwa to pomniki grupowe.
Ochroną objęto trzy gatunki drzew: lipę szerokolistną, dąb szypułkowy i jesion wyniosły. Pomniki te znajdują się w Dzikowcu i Wilczej Woli.
Najokazalsze pomniki z wyżej wymienionych rosną w parku dzikowieckim. Są to: dwa dęby szypułkowe (jeden o wym.: obwód na wys. 1,3 m – 513 cm,
h – 25 m, wiek: ok. 320 lat, drugi: 453 cm, h – 27 m, wiek: ok. 270 lat), znajdujące się w północno-wschodniej części dworu obok alei głównej; jesion wyniosły
(415 cm, h – 20 m, wiek: ok. 240 lat) oraz lipa szerokolistna (388 cm, h – 26 m, wiek: ok. 170 lat) rosnące obok dworu przy wschodniej elewacji.
OFERTA
Sala główna SCK, to doskonałe miejsce na konferencje, seminaria, wykłady.
W oficynie posiadamy dziewięć pokoi trzyosobowych, każdy z łazienką, na miejsca noclegowe.
Zapraszamy do korzystania z oferty.
cennik w zakładce Dokumenty.